پشت پرده هجمه رسانه ای به ایران در ماجرای هریرود چیست؟ - مرد کوچک

مهسا مژدهی: مرزبانان ایرانی متهم شده اند که باعث و بانی مرگ اتباع افغانستانی هستند که کوشش می کردند از مرز بین دو کشور خود را به ایران برسانند. تبلیغات رسانه ای علیه ایران می گوید مرزبانان کشورمان مهاجران غیرقانونی را وادار نموده اند که با عبور از هریرود خروشان به خاک خود برگردند. ایران اما بر اساس قول و قرار خود با کابل، تیم ارزیابی در خصوص این حادثه به مرز با افغانستان فرستاده و می گوید در روز مورد ادعا، کسی از مرز رد نشده است و چنین اتفاقی در خاک ایران نیفتاده است. با همه اینها هجمه های رسانه ای علیه کشورمان همچنان ادامه دارد. بعضی معتقدند رقابت های منطقه ای و سیاسی در دامن زدن به شایعات، نقش داشته است. در خبرنگاران با پیرمحمد ملازهی به مصاحبه نشستیم تا ابعاد این اتفاق را آنالیز کنیم:

برخلاف حملات رسانه ای که به ایران در هفته های گذشته شکل گرفت، حالا وزارت خارجه خبرداده که آنالیز های لازم انجام گرفته و براساس آن مرزبانان ایرانی نقشی در این اتفاق ناگوار نداشته اند. اما کماکان حملات به ایران ادامه دارد. شما ادامه این رویکرد ضد ایرانی آن هم پس از آنالیز و پاسخ ایران را چطور می بینید؟

ابهامات در این اتفاقی که افتاده بسیار زیاد است. تعدادی از اتباع افغانستان در این حادثه کشته شده اند و ایران می گوید در خاک ایران رخ نداده و این موضوع به طور کامل آنالیز شده و افغانستان هم فیلم و مصاحبه منتشر نموده و ایران را متهم می نماید. واقعیت این است که هر دوی این اظهارنظرها باید مورد آنالیز دقیق قرار بگیرد. ایران می گوید این افراد وارد خاک ایران نشده اند و ویدئوهایی که منتشر شده مشکوک هستند.افغانستان بر اساس همان ویدئوها می گویند که این افراد وارد خاک ایران شده اند و مرزبانان آنها را مجبور نموده اند که برگردند.

یکی از راه ها برای اثبات این قضیه این است که یک هیات مشترک تعیین گردد تا بعد از تحقیقات، به یک نتیجه مشترک برسند و در حقیقت شفاف سازی صورت بگیرد. با اتفاقاتی که بین دو کشور افتاده ، بعید است چنین نتیجه مشترکی شکل بگیرد.

یکی از وظایف قانونی مرزبانان این است که از ورود مهاجران غیر قانونی جلوگیری کند و آنها را به سمت مرزهای خود بازگردانند. اما مساله ای که در این اتفاق از سوی افغانستان و رسانه ها ادعا شده این است که مرزبانان ایرانی کاری را انجام داده اند که برخلاف اختیارات قانونی آنها بوده است.

تنها راه همین است که هیات تشکیل گردد و نتیجه تحقیقات آن باعث گردد تا مسئولان این اتفاق یا مسئولا پخش شایعات محاکمه شوند. این مشکل به لحاظ تبلیغاتی، بر ضد ایران تمام شده است. افغانستان توانسته حرف خودش را به کرسی بنشاند و در کنارش کشورهایی که تضادهایی با ایران دارند هم همراه با کابل شده و از این اتفاق علیه ایران استفاده می نمایند.

واقعیت این است که آنچه رخ داده سیاسی شده است. اصل قضیه منحرف شده و به سمت اختلاف نظرها رفته است. وزارت خارجه ایران باید همین خط کنونی را جلو ببرد و از تیم افغانستانی بخواهد تا برای آنالیز مساله هیاتی تشکیل دهد و شرایط را مورد تحقیق قرار دهد. وزارت خارجه باید این خواسته اش را رسانه ای کند و برای این هجمه ای که علیه ایران راه افتاده، راه چاره دیگری وجود ندارد مگر همین که هیات تحقیقاتی تعیین گردد.

ریشه اختلافات بین دو کشور که حالا منجر به این مسائل شده چیست؟

ایران و افغانستان مرز آسیب پذیری دارند. برای ایران این مرز دو مشکل به وجود آورده است. یکی مساله مواد مخدر و ترانزیت آن است و دیگری این است که افغانستان تمایلی برای حفظ مرزهایش با ایران ندارد و مسئولیت حفاظت از مرز را به طور کامل به گردن ایران انداخته است. یک کشور به تنهایی نمی تواند مرزهای مشترک را حفظ کند. ایران کوشش می نماید تا افغان ها این موضوع را بپذیرند و مسئولیت حفاظت از مرز را برعهده بگیرند. از سوی دیگر باید توجه کرد که قشر جوان افغانستان تنها راه بقا را در گذر از این مرز می داند. شاید اگر ایران به افرادی که برای جستجوی کار به ایران می آیند ویزا دهد، این مشکل تا حدودی کم تر گردد، اما همین الان هم بیش از دومیلیون تبعه افغان در ایران هستند و افزایش میزان این مهاجران برای ایران ممکن نیست. به هرحال بخش عظیمی از عبورها، غیرقانونی است چرا که تقریبا تمام این مرز قابل تردد است. از نظر سیاسی و حقوقی ایران حق دارد که خواستار حفاظت از مرزهایش در مقابل مهاجران غیر قانونی باشد اما از طرف دیگر هم می گردد گفت بسیاری از این اتباع برای زنده ماندن مجبورند تا از مرز رد شوند و خودشان را به ایران برسانند.

برگردیم به اختلافاتی که میان ایران و افغانستان در ماه های گذشته شکل گرفته است. دو دستگی در افغانستان در قبال ایران به وجود آمده و به نظر می رسد دولت اشرف غنی هم رویکردی ضد ایرانی را انتخاب نموده است. این اختلافات سیاسی تا چه اندازه به انتشار خبر و فیلم مغایر با واقعیت دامن زده است؟

این اختلافاتی که این روزها به وجود آمده بی تاثیر نیست. اما یک مساله ای که باید مورد توجه قرار دهیم این است که افغانستان مدعی است ایران به طالبان نزدیک شده است. آمریکا هم با این ادعا همصدا شده و از این موضوع استفاده تبلیغاتی می نماید. این در حالی است که دولت کابل خودش در پی مذاکره با طالبان است و آمریکایی ها هم خودشان مدت هاست که به مذاکره با این گروه مشغولند و حتی توافقی را هم با آنها بسته اند.

افغانستان 40 سال است که درگیر جنگ های نیابتی در مرزهای خودش است و در این جنگ ها پای کشورهای همسایه به میان کشیده شده است.رقابت بین عربستان و ایران و ایران و پاکستان همیشه باعث شده تا در افغانستان اختلاف نظر زیادی وجود داشته باشد. هر کدام از این کشورها در افغانستان هواداران خودشان را دارند و رقابت های آنها هم به مسائلی مانند اتفاق اخیر،دامن می زند. مثلا اگر در افغانستان تظاهراتی علیه تهران شکل بگیرد سخت نیست که رد پای عربستان و گاهی پاکستان را در آن شناسایی کنیم و اگر نیرویی هم از ایران حمایت کند، باید منتظر حمله نیروهای حامی این دو کشور بود. اتفاق اخیر و چگونگی پرداختن به آن هم در ادامه همین رقابت ها قابل تحلیل است.

23/ 312 310