ضرورت اصلاح الگو شهرنشینی در اردبیل، وقتی عادت زندگی بیماری زا است
به گزارش مرد کوچک، خبرنگاران، گروه استان ها- ونوس بهنود: شاید اگر 10 سال قبل از شهروندی سؤال می شد که تا چه میزان در مدیریت زندگی خود، قدرت تصمیم گیری و استدلال دارد و تا چه میزان خود را در زندگی شهری پیروز و مؤثر می داند پاسخ مغایری به نسبت شرایط فعلی که از شهر اردبیل مشاهده می گردد، داشت.
هوای شهر در ساعاتی از روز سنگین می شود. تعداد خودروها آن قدر زیاد شده که فقط در ساعات پایانی شب و ساعات اولیه روز خیابان ها نفس راحت می کشند.
فشار ترافیک به روان شهروندان سرایت نموده و اغلب درگیری و اعصاب خرد چهره شهر را درمانده نموده است.
پیاده روها منظره زباله های به حال خود رهاشده است و این روزها حتی جانوران موزی نیز در جوی های آبی که شهرداری به تازگی بازسازی نموده دیده می شوند.
به جای خانه های ویلایی با حیاط های پر از گل و درخت، آپارتمان های مرتفع همه جای شهر را گرفته و بعضی از همسایه ها از دیدی که همسایه به حیاط منزل یا حتی اتاق های خانه اش دارند به جد گله مندند.
در بعضی مناطق شهری کوچک ترین امکاناتی ازجمله یک نانوایی، بقالی، مدرسه، مرکز بهداشت، یک مرکز فرهنگی هنری و غیره و غیره وجود ندارد.
بافت فرسوده شهری از یک سو و شهرک های ناقص الخلقه جدید از سوی دیگر تن شهر را فشرده نموده و در کوچه ها و خیابان هایی که از زیبایی ظاهری به سختی نشانه ای در بردارد هیچ آرامشی تداعی نمی شود.
از سویی کارشناسان یک ریز هشدار می دهند. می گویند اقلیم جغرافیایی، سبک های زندگی و تغذیه، نگرش ها و باورها و ویژگی های معیشتی مردمان هر منطقه موجب می شود در هر یک از مناطق جغرافیایی پراکنش بیماری خاصی بیشتر باشد. بطوریکه بیماری های قلبی عروقی، انواع سرطان ها، بیماری های جسمی حرکتی و به تازگی اضطراب در بین سنین پایین ازجمله بیماری هایی است که مبتلایان بسیاری در شهر اردبیل دارد.
شهری که پیش از آنکه مقدمات لازم را چیده باشد در سودای توسعه است.
تغییر محسوس الگوی بیماری ها
بیشترین نگرانی پزشکان از نسل جوان است. بطوریکه اضطراب و بیماری های نوپدید زندگی شهری دغدغه جدی به همراه داشته و این سؤال را ایجاد می نماید که نسل جدید با این وسعت از مسائل چگونه خواهد توانست زندگی مطلوبی را سپری نموده و آسایش شهرنشینی را تجربه کند.
نهادهای فرهنگی و بهداشتی از افزایش سطح اضطراب می گویند و اینکه بخش مهمی از این اضطراب خودساخته بوده و از شیوه های زندگی و روابط اجتماعی به افراد به ویژه جوان ترها و بچه ها انتقال می یابد.
تا جایی که زندگی شهری با همه امکاناتی که دارد آن قدر قلبت را فشرده می نماید که آرزو می کنی در یک روستای سرسبز به دوراز لپ تاپ و تلفن همراه و شبکه های مجازی کلبه چوبی از آن خود داشته باشی و درش را به روی هر چه تکنولوژی است ببندی.
این اظهارات که از سوی یکی از شهروندان اردبیلی مطرح شده است، در وضعیتی است که از سوی دیگر مهاجرت بی امان جان شهر را تنگ نموده و سکونتگاه های غیررسمی خود به معضل جدی شهر اردبیل تبدیل شده است.
علیرضا حق جو بابیان اینکه در طول روزی که آدم بیرون از خانه است با مسائل بسیاری روبرو می شود، اضافه کرد: درواقع بسیاری از امکانات شهری خود به دردسر شهروند تبدیل شده است.
وی معتقد است همین موضوع موجب شده قدرت تحمل شهروندان کاهش یابد و درگیری ها و اعصاب خوردی ها به هر بهانه ای به وجود آید.
تحقیقات نشان می دهد الگوی بیماری ها از بیماری های عفونی به مزمن تغییر نموده و اگر زمانی بیماری عفونی موجب مرگ ومیر شمار قابل توجه ساکنان یک منطقه می شد، در حال حاضر بیماری های مزمن ازجمله بیماری های قلبی عروقی و سرطان ها هستند که رتبه های نخست مرگ ومیر در شهرها را از آن خود نموده اند.
سرطان هایی که از همین دود و دم خودروها، از تحرک پایین، تغذیه های نامناسب و اضطراب و آشفتگی روحی می خزد در زیرپوست و گوشت آدم ها و این روزها به عنوان یکی از عوامل مطرح در مرگ ومیر سطح استان اردبیل نیز مطرح می شود.
بطوریکه به عقیده عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل الگوی بیماری ها به واسطه تغییر الگوی زندگی رو به تغییر است.
نتایج مطالعات 80 نخبه در اردبیل
سعید صادقیه اهری در این خصوص به خبرنگاران گفت: این دغدغه ها موجب شده تیم کارشناسی در اردبیل نسبت به ضرورت های یک زندگی سالم شهری مطالعه نموده و نظرات نخبگان حوزه های مختلف را دریافت کند.
مجموعه این نظرات که در قالب پرونده شهروند سالم، شهر پاک اردبیل طرح شده عصاره عقاید و پیشنهادات بیش از 80 نفر متخصص است.
پرونده ذکرشده بعد از چند ماه مطالعه در مورد مهم ترین نیازهای داشتن زندگی شاداب و سالم شهری به دستاوردهای مطلوبی رسیده است. بطوریکه نشان می دهد مسائل امروز زندگی شهری بسیاری برآمده از ضعف برنامه ها و اشتباهاتی است که خود شهروندان به خود تحمیل می نماید.
صادقیه بابیان اینکه یک سوم سرطان ها مربوط به مصرف کود و سم بیش ازحد و اندازه است این سؤال را طرح می نماید که چرا بسیاری از بیماری هایی که درگذشته وجود نداشت یا اندک بود امروز مبتلایان بسیاری دارد.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال اگر 30 سال قبل در طبیعت عنصر کادمیوم وجود نداشت امروز مشاهده می شود و همین تغییر در محصولات مورد مصرف انسان مسائلی را در سلامتی وی به همراه داشته است.
این پزشک با استناد به نظرات محققان می گوید سلامتی صرفاً متأثر از مسائل پزشکی و بهداشتی نیست و 53 درصد از آن به سبک زندگی برمی شود.
صادقیه تأکید دارد که 21 درصد از مسائل سلامتی به محیط زیست، 10 درصد مراقبت های سلامت و 16 درصد بیولوژی انسانی مرتبط است.
وی به مثالی در مورد مصرف بیش ازپیش مواد شوینده اشاره نمود و اضافه کرد: مصرف همین مواد که وارد چرخه های زیست محیطی می شود آلودگی و مسائل گسترده ای برای ساکنان کره زمین به ویژه در شهرها به همراه داشته است.
راه چاره مغفول و بی توجهی نهادهای تأثیرگذار
بعد از هفت ماه مطالعه در مورد سبک زندگی و آنالیز تجربه کشورهای پیروز این گروه تحقیقاتی به این نتیجه رسیده است که بسیاری از مسائل فعلی را می توان به دست و تدبیر خود انسان حل کرد. حتی در همین شهر کوچک اردبیل که 600 هزار نفر جمعیت دارد و هنوز کلان شهر نشده و در محاصره دود کارخانه های بزرگ قرار نگرفته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی استان معتقد است وقتی ما در مورد انداختن یا نیانداختن زباله بر روی زمین و معابر به سطح مطلوب آگاهی نرسیم نمی توانیم انتظار داشته باشیم در ادامه مسائل بزرگ تری را حل وفصل کنیم.
وی بابیان اینکه در شهرها شهرداری ها محور سالم سازی محیط شهری هستند و هر سیاست گذاری می تواند زندگی شهروندان را متحول سازد، تأکید کرد: در حال حاضر ما برنامه هایی با صرف هزینه های گزاف برگزار می کنیم و می توان به سادگی به فرهنگ سازی گسترده و جلب مشارکت عمومی به بسیاری از اهداف دست یافت.
صادقیه تأکید دارد حتی دستگاه های اجرایی و کارمندان نیز می توانند الگوی مناسبی در این خصوص باشند و با رفتار مطلوب شهروندان را ترغیب به تغییر سبک زندگی نمایند.
مطالعات انجام شده در سطح شهر اردبیل هرچند به علت ها و معلول های قابل توجهی رسیده است اما مغفول مانده و طی سال های اخیر هیچ استفاده ای از آن نشده است.
بطوریکه به گفته صادقیه این مطالعات در ترکیب قبلی شورای شهر اردبیل جهت عملیاتی شدن حتی موردپذیرش قرار نگرفت و مورد بی مهری بود.
در دور جدید نیز رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شهری شورای اسلامی شهر اردبیل در پاسخ به چرایی بی استفاده ماندن این مطالعات از وجود آن ابراز بی اطلاعی کرد.
ولی نعمتی به خبرنگاران گفت: بنده چنین مطالعاتی را دریافت ننموده ام و از زمانی که در ریاست کمیسیون هستم طرحی با این عنوان به دست ما نرسیده است.
نگاه مقطعی شهرداری به موضوع شهر پاک
ازجمله پیشنهادات عملیاتی این تیم تحقیقاتی استفاده از دوچرخه در شهرها برای کاهش بار سنگین انواع آلودگی بوده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی استان بابیان اینکه چاقی از معضلات زندگی شهرنشینی است، اضافه کرد: علاوه بر اینکه با استفاده از دوچرخه سروصدای محیط شهری کاهش می یابد، دود خودرو ها کمتر می شود و ترافیک کاهش پیدا می نماید، دوچرخه سوار با یک ورزش سالم و بدون هزینه می تواند از چاقی های خطرناک در امان باشد.
پیاده روی و دوچرخه سواری ازجمله طرح هایی است که به عقیده صادقیه باید در شهر اردبیل فضاسازی شود و حتی در شهرهای گردشگری ازجمله سرعین نیز می تواند تا حد قابل توجهی محیط زیست پاک را به دنبال داشته باشد.
طرحی که این محقق آرزو دارد در اردبیل گسترش پیدا کند نه تازگی بی تشابهی در جهان دارد و نه دور از دسترس است و به دلیل بی توجهی به اجرای گسترده پروژه شهر پاک در حال حاضر به صورت نمادین در اطراف دریاچه شورابیل اجرا می شود.
شهرداری اردبیل در نظر دارد به دور دریاچه شورابیل به طول هفت کیلومتر پیست دوچرخه سواری و پیاده روی احداث کند تا بعد از تکمیل از ورود خودرو ممانعت شود و دریاچه شورابیل برای همواره به محلی جهت ورزش های سالم تبدیل شود.
شهردار اردبیل حمید لطف اللهیان از بدو حضور خود در ساختمان شهرداری این طرح را به عنوان یکی از راهکارهای توسعه چندجانبه شهر از منظر بهداشتی، سلامت، گردشگری و توسعه به روز موردتوجه قرار داده است.
بااین وجود این طرح که فقط بخش کوچکی از الگوی شهر پاک است به عقیده کارشناسان نگاه مقطعی و نمادین داشته و تا حد یک المان یا مجسمه از نماد یک الگو می تواند کارکرد داشته باشد.
الگوهای شهرنشینی درصورتی که از اساس و به صورت جامع نگر اصلاح نشود نه تنها با دوچرخه سواری دور شورابیل یا احداث خانه فرهنگ ها عواقب منفی خود را مهار نخواهد کرد بلکه زمینه ساز مسائل پیچیده تر نیز خواهد بود.
منبع: خبرگزاری مهر