اصفهان برای معلولان شهر زیست پذیر می گردد - مرد کوچک

معلولان در شهر زیست پذیر نه تنها می توانند درآمد کسب نمایند بلکه دسترسی آسان به تمام نواحی برایشان مقدور است. استان اصفهان بالغ بر 123 هزار معلول دارد. شهرداری اصفهان و شورای اسلامی پنجم با توجه به اهمیت زیست پذیری جامعه برای همه در کوشش هستند تا اقدامات مهمی در زمینه مناسب سازی فضای شهری و رایگان کردن حمل ونقل عمومی برای معلولان انجام دهند تا شعار یک جامعه برای همه محقق گردد.

رضا گلستانه که با تمام محدودیت های ویلچرنشینی توانسته دکترای حقوق را از دانشگاه اصفهان بگیرد به خبرنگاران می گوید: من با واژه توانخواه برای معلولان مخالفم؛ این فقط بازی با کلمات است. همه افراد اگر به سن پیری برسند در طول زندگی نوعی معلولیت را تجربه خواهند کرد و از سوی دیگر هر انسانی در معرض معلولیت قراردارد. این که معلولان، پستوی خانه را به تردد در شهر ترجیح می دهند به علت مناسب سازی نشدن فضای شهری است؛ مساله ای که در مدیریت شهری جدید به آن توجه شده اما به همین دلیل احتیاج به فرهنگسازی شهروندی هم احساس می گردد.

وی می افزاید: اگر افراد معلول نمی توانند به راحتی در سطح جامعه تردد نمایند به علت آن است که شهر، معلول است نه افرادی که به علت محدودیت مجبورند محرومیت را ترجیح دهند. مناسب سازی فضای شهری باید با فرهنگسازی شهروندی توام گردد. اگر شهر مناسب سازی گردد اما شهروندان با حقوق معلولان آشنا نباشند و حقوق معلولان را رعایت ننمایند شهر زیست پذیر محقق نخواهد شد.

• یاری خیرین به معلولان موثر است

معاون امور توانبخشی بهزیستی استان با اشاره به این که طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی 10 تا 15 درصد از جمعیت هر کشوری را معلولان تشکیل می دهند به خبرنگاران می گوید: معیار سازمان بهزیستی کل کشور در تعریف معلول، ناتوانی شاخص از نوع جسمی- حرکتی، کم توانی، بیماری اعصاب و روان مزمن، ناشنوایی، کم شنوایی، نابینایی و کم بینایی است. سیداصغر فیاض با بیان این که سازمان بهزیستی کل کشور بخشی از سالمندان را که تحت پوشش سایر نهادها نیستند زیرمجموعه توابخشی قرار داده، ادامه می دهد: مشخصات بالغ بر 5/1 میلیون معلول در سامانه سازمان بهزیستی کشور ثبت شده است. این آمار در استان اصفهان به 123 هزار نفر می رسد که از این تعداد 31 هزار نفر سالمند از خدمات ویژه بهره مند می شوند و مابقی شامل 92 هزار معلول است که به استناد دستورالعمل های سازمان بهزیستی از خدمات ارائه شده بهره مند خواهند شد.

وی می افزاید: با توجه به شرایط مالی موجود و محدودیت اعتبارات نمی توان احتیاجهای جامعه معلولان را آن طور که شایسته است فراهم کرد. به گفته معاون امور توانبخشی بهزیستی در استان اصفهان 60 مرکز شبانه روزی در بخش مراقبتی سالمندان، بیماران اعصاب و روان مزمن و معلولان کم توان ذهنی و جسمی- حرکتی مشغول فعالیت هستند. وی می افزاید: این مراکز به 4 هزار تخت مجهز است که از این تعداد نزدیک به یک هزار و 300 تخت بدون یارانه در اختیار خانواده های متمکن و 2 هزار و 700 تخت با یارانه دولتی در اختیار معلولان بی بضاعت قرار می گیرد. فیاض با اشاره به این که مستمری بهزیستی برای افراد توانخواه 161 هزار و 500 تومان در نظر گرفته شده، اظهار می نماید: امیدواریم با اجرای قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که مصوب اردیبهشت سال گذشته است، حداقل پرداختی به معلولان جامعه به یک سوم حقوق کار افزایش یابد.

• اجرای طرح مراقبت خانگی

به گفته معاون امور توانبخشی بهزیستی استان اصفهان طرح مراقبت خانگی در سه شهرستان اصفهان، دولت آباد و فلاورجان برای معلولان با خدمات ویژه توسط تیم متخصص اجرا می گردد. وی می افزاید: تیم متخصص هر هفته به مدت سه روز به منزل معلولان با احتیاجهای ویژه مراجعه نموده و به معلولان و خانواده های ایشان آموزش های لازم را ارائه می نمایند.

فیاض با اشاره به یک هزار دانش آموز معلول که در مقاطع مختلف تحصیلی در بیش از 160 دانشگاه دولتی و غیردولتی مشغول هستند، تصریح می نماید: 20 درصد از سهم شهریه دانشجوهای معلول توسط دانشگاه و مابقی توسط سازمان بهزیستی تامین می گردد. از آنجا که سازمان بهزیستی سازمانی رفاهی است و فقط یک سوم از بودجه آن توسط دولت تامین می گردد، در شرایط تحریم های ظالمانه احتیاج است خیرین در جهت حمایت از احتیاج جامعه معلولان حمایت های لازم را به عمل آورند. به گفته معاون امور توانبخشی بهزیستی استان اصفهان موضوع توانبخشی مبتنی بر جامعه موضوعی است که چند سال است به عنوان برندی پیروز حوزه توانبخشی مطرح شده است.

وی می افزاید: بر اساس طرح مذکور خدمات مورد احتیاج جامعه معلولان در محل زندگی شان صورت می گیرد. این طرح شامل حال معلولان ساکن در روستاهاست که جمعیتی بالغ بر 27 هزار نفر هستند. با یاری خیران و مشارکت مردمی می توان در جهت رفاه حال ایشان کوشید. فیاض با اشاره به ماده 2 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مصوبه سال 84 تصریح می نماید: بر اساس ماده مذکور قرار شد سالانه 10 درصد مناسب سازی مبلمان شهری برای معلولان صورت گیرد. متاسفانه این اقدام پشتوانه اجرایی نداشت و هیچ گاه محقق نشد و تنها 35 درصد از وعده داده شده عملیاتی شد. وی می افزاید: با توجه به اقدامات مناسب شهرداری شهر اصفهان در مناسب سازی پیاده روها برای نابینایان، فرهنگ شهروندان در رفتار با معلولان مناسب نیست و احتیاج است تفکر مردم در محیط زندگی مشترک با همنوعان تغییرکند. معاون امور توانبخشی بهزیستی استان اصفهان اظهار می نماید: زمانی که معلولان بدون دغدغه در جامعه ظاهر شدند و بدون محدودیت توانستند از امکانات شهری و وسایل حمل ونقل عمومی استفاده نمایند آن وقت می توانیم ادعا کنیم در رفتار با همنوع و رعایت حقوق شهروندی پیروز ظاهر شدیم.

• مناسب سازی تقاطع ها برای معلولان

معاون حمل ونقل و ترافیک شهردار اصفهان با اشاره به مناسب سازی معابر برای معلولان به خبرنگاران می گوید: یکی از موضوع هایی که به طور جدی دنبال می کنیم مناسب سازی معابر است. بیش از 90 درصد تقاطع های شهر برای معلولان مناسب سازی شده است. علیرضا صلواتی ادامه می دهد: مناسب سازی گذرهای عابر پیاده و پیاده روها برای معلولان در دستورکار قرار گرفته است. زیرساخت های حمل ونقل مانند اتوبوس ها و تاکسی ها را هم دنبال خواهیم کرد.

وی می افزاید: بالغ بر 70 درصد راستاهای بی آرتی و اتوبوس ها برای جامعه معلولان مناسب سازی و قابل استفاده شده است. معاون حمل ونقل و ترافیک شهردار اصفهان با بیان این که برای اتوبوس های بین شهری معلولان هم چاره ای اندیشیده شده، تصریح می نماید: 2 اتوبوس ویژه معلولان در راستاهای بین شهری طراحی شده تا برای سفرهای جمعی آنها قابل استفاده باشد. صلواتی با اشاره به موضوع رایگان بودن خدمات وسایل حمل ونقل همگانی برای جامعه معلولان اظهار می نماید: با تاکیدات شورای شهر پنجم امیدواریم لایحه یا طرح رایگان شدن حمل ونقل عمومی برای معلولان به تصویب برسد. وی می افزاید: تاکسی های ویژه معلولان هم به راه افتاده است و قرار است شرکت های تاکسیرانی که خدمات ارزان قیمت در اختیار جامعه معلولان قرار می دهند، حمایت شوند. اگرچه راستا سخت است اما تمام کوشش این معاونت این است تا در جهت رفاه حال این شهروندان اقدامات موثر صورت گیرد.

• رایگان شدن حمل ونقل همگانی برای معلولان

رئیس کمیسیون اجتماعی شورای شهر اصفهان با اشاره به این که تمام اهداف شورای شهر پنجم رسیدن به زیست پذیری شهر برای تمام شهروندان است به خبرنگاران می گوید: تمام هدف ما رسیدن به شهر زیست پذیر برای همه شهروندان است. عدالت اجتماعی هدف غایی مدیریت شهری است و برایتحقق آن باید امکانات و تسهیلات استفاده از فضاهای شهری متناسب با احتیاجهای معلولان درنظر گرفته گردد. کوروش محمدی تصریح می نماید: راه اندازی اتوبوس های شهری ویژه و مجهز به سیستم ورود و خروج معلولان و تسهیل راستاهای مترو از اقدام های موثر در جهت پاسخ به احتیاج این شهروندان است. وی می افزاید: این عزم در شورای شهر پنجم وجود دارد که طرح رایگان شدن هزینه حمل ونقل شهری معلولان برای تسهیل و سهولت تردد معلولان به تصویب برسد.

• زندان نامرئی

فاطمه طاهرپور- مدرس دانشگاه : در مقدمه قانون اساسی کشور به کرامت انسانی اشاره شده است. در اصول سوم، نوزدهم، بیستم و بیست وسوم و بیست ونهم نیز بر حقوق همه افراد جامعه تاکید و تصریح شده است. اما اجرایی شدن بعضی از این اصول همچنان محقق نشده و تنها بر روی کاغد خودنمایی می نماید. متفکران و متخصصان معلول، که تعداد آنان کم نیست، متفق القولند که علت اصلی تمام این شکاف ها و کمبودها سوءمدیریت و عدم شایسته سالاری است. مدیران مسئول تصوری از معلولیت، محدودیت، مانع، مناسب سازی و دسترس پذیری ندارند. بنابراین ضروری است تعریف روشنی از مناسب سازی ارائه دهیم.

مناسب سازی عبارت است از اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل ونقل به طوری که افراد معلول قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از اماکن عمومی، معابر، محیط شهری و ساختمان های عمومی حرکت نمایند و از تسهیلات محیطی، اجتماعی، فرهنگی و مالی با حفظ استقلال فردی بهره مند شوند. هدف از مناسب سازی محیط شهری دستیابی معلولین به استقلال نسبی و به عبارتی تساوی فرصت ها، عدالت اجتماعی و پیوستن تمامی افراد معلول به جامعه و ایجاد اجتماعی بدون مانع است.

مهم ترین و پرکاربردترین قانونی که از سال های دور در حوزه مناسب سازی معابر عمومی مورد استناد و استفاده قرار می گیرد تحت عنوان ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی ـ حرکتی مصوب 3/8/1368 است. اما چه می گردد که پس از سه دهه هنوز این قوانین در حداقل سطح ممکن نیز پیاده نشده است؟

پس از سیستم پیاده رو که ابتدایی ترین و ضروری ترین راه دسترسی معلولین و جانبازان به مراکز مقصد سفر آنها در شهر است، استفاده از حمل ونقل عمومی یکی از مهم ترین سیستم های ارتباطی این قشر جامعه با محیط های مختلف شهری است. بنابراین، می بایست نحوه طراحی وسایل حمل ونقل عمومی و همچنین تسهیلات دسترسی به آنها نظیر ایستگاه ها و پایانه ها به صورتی باشد که معلولان و سالخوردگان به آسانی بتوانند از این وسایل نقلیه استفاده نمایند. بسیاری از شهرها به زندان های نامرئی برای افراد ناتوان و سالمند بدل شده اند؛ چراکه با در دسترس نبودن سیستم حمل ونقل مناسب و سازگار با شرایط ایشان، آنها به طور غیرمستقیم به حاشیه رانده و از حضور در کنار سایر اعضای جامعه محروم شده اند.