فارس من، وقتی چین با شبکه ملی اطلاعات، جلوی چالش های فضای مجازی را گرفت، ما چرا تعلل کنیم؟ - مرد کوچک

با ارزانترین تور چین سفری خاطره انگیز را تجربه کنید.

گروه علمی و دانشگاهی خبرنگاران؛ مریم اویسی - یکی از بزرگترین دغدغه ها و مسائلی که در عصر جدید ارتباطات وجود دارد به موضوع سازماندهی و مدیریت فعالیت در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مربوط می گردد چرا که برای قشر آسیب پذیر برای بچه ها و نوجوانان ورود در اقیانوس داده های اطلاعاتی از سراسر دنیا موجب می گردد تا این افراد بدون آگاهی وارد موضوعاتی شوند که یا به نادرست برای آنها شرحات غلط داده می گردد یا به موضوعاتی جذب می شوند که مناسب سن آنها نیست.

علاوه بر این عدم آشنایی با این موضوع که اطلاعات از کشورمان به سرورهای خاص منتقل می گردد و پس از آن دوباره به داخل کشور بازگردانده می گردد موجب شده تا بعضی از افراد تصور غلطی درباره راه اندازی شبکه ملی اطلاعات داشته باشند حال آنکه شبکه ملی اطلاعات می تواند به عدم وابستگی ما به کشورهای خارجی یاری کند واین موضوع مطالبه تعدادی از مخاطبان در سامانه فارس من نیز بود.

برای آشنایی بیشتر با اینترنت ملی یا همان شبکه ملی اطلاعات با سیدمرتضی موسویان رئیس هیأت مدیره انجمن علمی سواد رسانه ای گفت وگو کردیم.

آنچه در این گفت وگو می خوانید:

تاریخچه ای از شبکه ملی اطلاعات

مقررات گذاری در فضای مجازی سالهاست در دنیا رواج دارد

زیرساخت لازم برای شبکه ملی اطلاعات

یاری شبکه ملی اطلاعات به شناسایی افراد در فضای مجازی

فارس: در ابتدا شرح دهید که شبکه ملی اطلاعات چه یاریی به جامعه می نماید؟

موسویان: شبکه ملی اطلاعات ضرورت زیادی برای کشور دارد و می تواند از آسیب های اجتماعی و فرهنگی که جامعه را درگیر خود می سازد جلوگیری کند، چند روز پیش در اخبار رسانه ها شنیدیم که کشور روسیه نیز مجهز به شبکه ملی اطلاعات شد و پیشتر از آن هم آمریکا این شبکه را راه اندازی نموده است، همچنین می دانستیم که چین شبکه واقعی اطلاعات را دارا است و در حال حاضر هر شخصی که از گوگل استفاده می نماید اطلاعاتش در چین نیز ذخیره می گردد. به این ترتیب که یک سرور میرور در دسترس است و وقتی فرد می خواهد به گوگل دسترسی پیدا کند باید نشانی اینترنتی www.Google.com را تایپ کند یعنی برای رسیدن به موتور جستجوی گوگل باید به سرور ایجاد شده در چین اطلاعات منتقل گردد و پس از آن دسترسی به گوگل ممکن می گردد.

متأسفانه کوکی ها و آیتم های ناخواسته ای با جاذبه های جنسی ایجاد شده که بچه ها و نوجوانان برای هر جستجو با آنها روبرو می شوند این در حالی است که در چین با چنین موضوعی روبرو نمی شویم.

فارس: به نظر شما چگونه می توان از این تبلیغات ناخواسته جلوگیری کرد؟

موسویان: در شبکه های اجتماعی و مرورگرها سیستم تبلیغات ناخواسته وجود دارد که بدون آنکه انتظارش را داشته باشیم گریبان ما را می گیرد، یک جوان، نوجوان و کودک با استفاده از این مرورگرها با مفاهیمی آشنا می گردد که سؤالاتی را در ذهنش ایجاد می نماید لذا برای پاسخ دادن به آن سؤالات به صفحاتی که لینک آنها قرار داده شد رجوع می نماید و اگر نتواند پاسخ خود را دریافت کند به وسیله VPNها برای آشنایی با آن مفاهیم اقدام می نماید. این مسائل، مسائلی هستند که امروز در شبکه های اجتماعی کاملاً در دسترس است و ما با آن روبرو هستیم.

مقررات گذاری در فضای مجازی سالهاست در دنیا رواج دارد

فارس: این سؤال مخاطبان ما در فارس من نیز بود که چرا در ایران قانونی برای فضای مجازی وجود ندارد؟

موسویان: متأسفانه در همه کشورها درباره این موضوع قوانین و چارچوب های لازم وجود دارد ولی در ایران هنوز نهادینه نشده است و مقررات گذاری در فضای مجازی سالهاست که رواج دارد. به عنوان مثال در ترکیه سالهاست که سیم کارت کودک عرضه می گردد ولی ما همچنان مسائل قانونی برای عرضه سیم کارت کودک داریم و این مسائل هنوز حل نشده است. در کشورهای دیگر و حتی کشورهای همسایه مواردی که می تواند چالش برانگیز باشد با قانون گذاری حل شده و مدیریت و تدبیر دولت ها توانسته آن را برطرف کند.

ایجاد زیست بوم داخلی برای جلوگیری از تهدیدهای خارجی

فارس: راه چاره شما چیست؟

موسویان: وابستگی ما به فضای جدید و ناگزیر بودن زندگی در این فضا به ما این نکته را تأکید می نماید که باید زیرساخت های زندگی جدید را خودمان ایجاد کنیم. کشورها در حالتی هستند که شبکه های اجتماعی به عنوان زیست بوم برای آنها شناخته شده است اما به دنبال این هستند که زیست بوم خود ساخته داشته باشند. در ایران نیز همین طور است اگر بخواهیم از زیست بوم های دگر ساخته استفاده کنیم باید از قوانینی که آنها می گذارند تبعیت کنیم لذا بهتر است هر چه سریعتر به فکر ایجاد زیست بوم خودساخته باشیم.

اگر ما تهدیدهایی را در فضای جدید مشاهده می کنیم نباید به فکر حذف این فضا باشیم چرا که این فضای جدید، فضای زندگی ما است و ما راهی برای برگشت به عقب نداریم لذا باید مدیریت زیست بوم جدید را جدی بگیریم. این زیست بوم ها با توجه به داشتن مسائل ویژه و خاص خودشان باز هم قابلیت مدیریت با قوانین گذشته را ندارند.

اگر ما تهدیدهایی را در فضای جدید مشاهده می کنیم نباید به فکر حذف این فضا باشیم چرا که این فضای جدید، فضای زندگی ما است و ما راهی برای برگشت به عقب نداریم لذا باید مدیریت زیست بوم جدید را جدی بگیریم. این زیست بوم ها با توجه به داشتن مسائل ویژه و خاص خودشان باز هم قابلیت مدیریت با قوانین گذشته را ندارند

فارس: کمی بیشتر درباره فضای جدیدی که ما را احاطه نموده است شرح دهید؟

موسویان: وقتی از حریم خصوصی حرف می زنیم باید بدانیم که در فضای جدید این فضا کاملاً متفاوت با آنچه در گذشته وجود داشته است می باشد چرا که کسب و کارهای امروزی نمی تواند بدون اطلاعات شخصی و بدون اعلام احتیاجهای افراد سرویسی را به مخاطبان ارائه دهند لذا تعریف حریم خصوصی نیز تغییر می نماید. شبکه ملی اطلاعات می تواند از ناشناس یک فرد آشنا و شناخته شده بسازد لذا این ویژگی حریم خصوصی در فضای جدید وجود ندارد و اگر شبکه ملی اطلاعات راه اندازی گردد هیچ فرد ناشناسی نخواهیم داشت و افراد بسیار سرشناس تر از حالت فیزیکی و سنتی خودشان هستند.

یاری شبکه ملی اطلاعات به شناسایی افراد در فضای مجازی

فارس: چگونه شبکه ملی اطلاعات می تواند به این موضوع یاری کند؟

موسویان: شبکه ملی اطلاعات یک آی دی برای هر فرد در فضای جدید در نظر می گیرد که افراد فقط با آن آی دی می توانند در این شبکه فعالیت نمایند. متأسفانه از سال 93 تاکنون برنامه ملی احراز هویت هنوز عملیاتی نشده است و باید تأکید کنیم و این اشکال را بگیریم که چرا هنوز به این موضوع مهم نپرداختیم در حالی که بسیاری از چالش های ما با پرداختن به این مهم حل می گردد.

وقتی شبکه احراز هویت فعال گردد و IP منحصر به فرد به هر یک از افراد جامعه داده گردد دیگر ناشناسی معنا ندارد و همه باید ملزم به تبعیت از قوانینی باشند که گذاشته شده است. برنامه ملی احراز هویت با شبکه ملی اطلاعات به صورت بهتر و بدون شبکه ملی اطلاعات نیز قابل پیاده سازی است. پیش نویس آن در سال 93 توسط نهادهای داوطلب نوشته شده و تسلیم مرکز ملی فضای مجازی شده است. البته در حال حاضر موضوع راه اندازی آن در دستور کار قرار گرفته است اما استمرار در پرداختن به این موضوع می تواند بسیاری از چالش ها را حل نماید، این فضا که، فضای جدید شناخته می گردد می تواند از فضای تهدیدآمیز به یک فرصت تبدیل گردد.

فارس: بعضی از افراد فکر می نمایند راه اندازی شبکه ملی اطلاعات به معنای این است که ما نیز مانند کره شمالی محدود می شویم این نظر تا چه میزان درست است؟

موسویان: ما ناگزیر به زندگی در فضای جدید هستیم مگر اینکه در قبال هر تهدید این فضای جدید یک راه چاره منطقی و زیرساختی برای برطرف آن داشته باشیم. بسیاری از موارد مانند ناشناسی افراد می تواند با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات حل گردد اما متأسفانه کشورها نیز دارای یک نهاد مصون نیست، درست است که سازمان تنظیم مقررات درباره مقررات زیرساخت ها تصمیم گیری می نماید ولی هنوز در امر محتوا هیچ نهادی وارد نشده و مدیریت آن به هیچ نهادی سپرده نشده است که این موضوع اهمیت ویژه ای دارد و به عنوان یک خلأ محسوب می گردد.

شبکه ملی اطلاعات معانی مختلفی دارد ولی آنچه که ما به آن تکیه می کنیم الزاماتی است که برای این شبکه در شورای عالی فضای مجازی مصوب شده و این موضوع مطرح نیست که دسترسی به فضای بیرون از کشور قطع گردد. مفهوم فضای جدید بدون مکان و زمان بودن است و عدم اعتنا به جغرافیای دنیا، بنابراین این تعریفی که بعضی از افراد از شبکه ملی اطلاعات دارند با ویژگی های فضای جدید منافات دارد.

فضای جدید مرزهای جغرافیایی را پیموده و شبکه ملی اطلاعات به این صورت عمل می نماید که اگر قرار باشد اطلاعات یک شخص از یک اتاق به اتاق دیگر منتقل گردد احتیاجی نباشد که این اطلاعات به خارج از کشور رفته و پس از آن به اتاق دیگر منتقل گردد.

فضای جدید مرزهای جغرافیایی را پیموده و شبکه ملی اطلاعات به این صورت عمل می نماید که اگر قرار باشد اطلاعات یک شخص از یک اتاق به اتاق دیگر منتقل گردد احتیاجی نباشد که این اطلاعات به خارج از کشور رفته و پس از آن به اتاق دیگر منتقل گردد

فارس: می توانید با ذکر مثال این موضوع را شرح دهید؟

موسویان: بله، به عنوان مثال اگر فرد از یاهو برای ارسال ایمیل استفاده می نماید باید اطلاعات وی به خارج از کشور و سرورهای یاهو منتقل گردد و پس از آن به داخل کشور بازگشت نموده و به فرد موردنظر برسد لذا اگر در داخل کشور یک سرویس ایمن داشته باشیم که همان خدمات را انجام دهد و اطمینان خاطر به افراد بدهد که اطلاعات آنها محرمانه باقی می ماند دیگر احتیاجی به درز کردن اطلاعات به بیرون از مرزهای ما نیست.

با توجه به اصل داده و تجارت آن و تجزیه و تحلیل آن در هزاره سوم کشورهایی که به فکر حفظ سرمایه خود هستند به دنبال این هستند که سرمایه آنها یعنی داده ها تضمین شده و باقی بماند و آن کشورهایی که به فکر سرمایه های خود نیستند داده های آنها در معرض تهدید قرار می گیرد.

زیرساخت لازم برای شبکه ملی اطلاعات

فارس: از نظر شما زیرساخت لازم در کشور برای این کار فراهم است؟

موسویان: مسلماً موضوع شبکه ملی اطلاعات یک بحث سیاسی نیست و شبکه ملی اطلاعات گاوصندوقی برای حفظ سرمایه های ما است پس هر دولتی با هر سلیقه و هر خط سیاسی باید این موضوع را دنبال کند تا منافع ملی کشور هدر نرود و سرمایه ها حفظ گردد.

وقتی شخصی از شبکه ملی اطلاعات صحبت می نماید باید بداند اگر می خواهد در این شبکه فعالیت کند لاجرم از قوانین شبکه نیز تبعیت کند و دسترسی به اطلاعات توسط هر نهادی یک امر واقع در کل دنیا است و همان طور که گفتم حریم خصوصی دیگر وجود ندارد. وقتی ما وارد عصر کوانتومی شویم دیگر حتی رمزگذاری نیز از اعتبار ساقط می گردد لذا باید طوری زندگی کرد تا در معرض تهدیدهای کمتری قرار بگیرند.

موضوع شبکه ملی اطلاعات یک بحث سیاسی نیست و شبکه ملی اطلاعات گاوصندوقی برای حفظ سرمایه های ما است پس هر دولتی با هر سلیقه و هر خط سیاسی باید این موضوع را دنبال کند تا منافع ملی کشور هدر نرود و سرمایه ها حفظ گردد.

فضای جدید را نباید بر اساس آنچه در سنت وجود دارد تعریف کنیم چون فضای جدید دارای ویژگی های خاص خودش است لذا اگر در دنیای جدید می خواهید زندگی کنید باید تغییرات را بپذیرید چرا که در سالیان آینده سرویس ها برای برطرف احتیاج وجود دارند و این افراد هستند که به سراغ سرویس ها می روند به طور مثال در حال حاضر سالن های سینما خالی هستند و انتظار افراد را می کشند تا با پر شدن آنها سرویسی را ارائه نمایند ولی در سالیان آینده این موضوع تغییر می نماید و افراد باید به دنبال ارائه سرویس یا همان دیدن فیلم در سینما باشند و هر جایی که کاربری وجود دارد سرویس داده می گردد. این تغییرات مختص فضای جدید است و کاری که بر عهده مدیران ارشد است این است که نظام مقررات گذاری را متناسب با این ویژگی ها تغییر بدهند و شبکه ای را بر اساس آن ایجاد کند، عدم سازگاری فضای جدید با مقررات فعلی از ویژگی های ذاتی آن است.

فارس: از ویژگی های این فضای جدید بگویید؟

موسویان: فضای جدید موضوع شفافیت را دنبال می نماید اینکه افراد بخواهند با نگاه سنتی این شفافیت را دنبال کند مخالف ویژگی های دوره جدید است در حالی که سونامی تغییر آن هم از نوع تغییر تمدن در راه است اینکه ما در مجلس شورای اسلامی کمیته ای را ذیل کمیسیون فرهنگی داشته باشیم و یا کمیته فضای مجازی یا زیرنهاد اداره ای باشد دردی از ما دوا نمی نماید، پس افراد در هر کجا و در هر جایگاهی باید توجه نمایند که این سونامی آنها را نیز در برمی گیرد و باید دید که چگونه می توان زیرساخت ها را برای بهره گیری از این فضا ایجاد کرد.

یکی از زیرساخت ها شبکه ملی اطلاعات است که محتوا بر روی این شبکه اهمیت ویژه ای دارد لذا همه مسؤولان و نهادها باید بر ساخت زیست بوم جدید تأکید نمایند چنانچه طی دو سال اخیر از آنجلا مرکل، ترزامی و رئیس جمهور فرانسه شنیدیم که توسط واتس آپ و فیس بوک محاصره شدند. این در حالی است که کشورهایی نظیر چین، کره جنوبی و ژاپن زیرساخت فراوری و اشاعه محتوا را در خودشان ایجاد کردند و شبکه های اجتماعی مورد استفاده این کشورها در بالاترین سطح نیز اطلاعاتشان در کشور خودشان قرار می گیرد.

انتهای پیغام/