خبرنگاران معاهده 20 ساله؛ نقطه عطف روابط تهران - مسکو - مرد کوچک

همراه دور زمین باشید و با تور ارزان روسیه از کاخ کرملین دیدن کنید و در شهرهای زیبای مسکو و سوچی گشتی بزنید و خاطرات زیبایی برای خود رقم بزنید.

به گزارش خبرنگاران ، معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در مسکو در تاریخ بیست و دوم اسفند ماه سال 1379 هجری شمسی برابر با دوازدهم مارس 2001 میلادی در دوره رئیس جمهوری وقت و در جریان سفر وی به روسیه امضا شد.

وزارت امورخارجه روسیه همزمان با بیستمین سال انعقاد معاهده موسوم به اساس روابط ایران و روسیه با صدور بیانیه ای این قرارداد را نقطه عطف تاریخی در روابط دو کشور برشمرد و گفت که مسکو و تهران در سالگرد امضا معاهده همکاری دو کشور دستاوردهای عظیمی در عرصه های مختلف بدست آورده اند.

در این بیانیه آمده است 12 مارس روزی است که قرارداد اساس همکاری های جامع ایران و روسیه در زمینه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، علمی، فناوری و دفاعی بیست ساله می شود.

وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در بیانیه خود به همین مناسبت نوشت: بیستمین سالگرد معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه مصادف با تبادل پیغام رهبران جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه شده است.

تهران در بیانیه خودگفته است جمهوری اسلامی ایران به فدراسیون روسیه به عنوان کشور همسایه قدرتمند و دوست خود بر پایه همکاری و احترام متقابل می نگرد و علاقه مند به گسترش بیش از پیش روابط خود با این کشور در همه زمینه ها است.

کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران هم می گوید: بیستمین سالگرد معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین ایران و روسیه یادآور ضرورت تحکیم مودت بین دو کشور همسایه و دوستی دو ملت و تاکیدی بر اصول بنیادین روابط دو کشور از جمله تعمیق روابط دوجانبه است.

تحلیلگران مسائل بین المللی روابط دو کشور ایران و روسیه را راهبردی می دانند و برهمین اساس معتقدند با توجه به سرعت فرایندهای منطقه ای و بین المللی گفت وگو های مستمر میان ایران و روسیه هر روز بیشتر می شود. دو کشور روابط حسنه و بسیار گسترده ای دارند بطوریکه سرگئی لاوروف وزیرخارجه روسیه بارها گفته است روابط ایران و روسیه به صورت تصاعدی در حال رشد است.

آیا عمر معاهده تمام شده است؟

کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه گفت: این معاهده به طور اتوماتیک برای هر پنج سال تمدید می شود و همزمان براساس ظرفیت های جدید دو کشور در حال بروزرسانی برای تصویب بین دو طرف است.

جلالی در گفت و گو با خبرنگاران خاطر نشان کرد: معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری ایران و روسیه 20 سال پیش در چنین روزی به تصویب دو طرف رسید و مقرر شده بود که پس از انتها مهلت 20 ساله، اگر دو کشور ایران و روسیه، یکسال قبل از انتها دوره معاهده به طرف مقابل ملاحظه و نکته ای را اعلام نکردند به شکل اتوماتیک برای پنج سال قابل تمدید هست و هر پنچ سال به همین نحو می تواند تمدید شود.

سفیر جمهوری اسلامی ایران گفت: مقامات عالی رتبه دو کشور با نظرداشت افق همکاریهای آینده، توافق خود برای به روز نمودن و تمدید این معاهده گفته اند و هر دو طرف برای انعقاد قرارداد بلندمدت همکاری های مشترک و همه جانبه ایران و روسیه عزم جدی دارند.

جلالی ادامه داد: سطح مناسبات و حوزه همکاریهای فعلی ایران و روسیه بسیار فراتر از دهه های گذشته است، ضمن اینکه همکاری های طرفین عمیق تر و معنادار تر شده و ظرفیت های زیادی در روابط دو کشور وجود دارد که باید در قالب برنامه جامع همکاریها به آنها پرداخته شود.

پیش نویس عهدنامه جدید در حال نهایی شدن

سفیر ایران گفت: بر این اساس در گفت و گوهایی که محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران و سرگئی لاوروف همتای روسی وی داشتند قرار شد پیش نویس این معاهده تهیه شود.

جلالی با بیان اینکه روسیه تهیه این پیش نویس را بر عهده ایران قرار داده است، گفت: پیش نویس تهیه شده سپس به طرف روس ارائه می شود تا ملاحظات خود ر ا اعلام و برای تصویب در مجلس های دو کشور نهایی سازی شود.

جلالی گفت: ماههاست که کارگروهی در سفارت جمهوری اسلامی ایران در روسیه برای تهیه این پیش نویس معین کردیم و تا به امروز کوشش ها و آنالیز های زیادی اجرا شده است تا پیش نویس معاهده بین ایران و روسیه با شرایط روز و ظرفیت زمانی بیشتر تهیه شود.

وی توضیح داد: پیش نویس این معاهده که بزودی تهیه و جمع بندی خواهد می شود بعد از تایید مسوولان متولی کشور و ارائه نقطه نظرات انها برای شروع مذاکرات بین دو کشور در این مورد عرضه می شود.

این مقام دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران گفت: البته معاهده فعلی هم بر اساس موافقت دو طرف تمدید شده است و عملا در حال حاضر هم معاهده بین دو کشور وجود دارد و در کنار آن فرصت داریم که این معاهده را به روز رسانی و بعد از تصویب در مجلس ایران و مجلس روسیه معاهده قبلی کن لم یکن تلقی خواهد شد.

وزیران خارجه دو کشور در باره این معاهده و شرایط تمدید آن چه می گویند؟

، سرگئی لاوروف در این باره می گوید: ما با طرف ایرانی به نتیجه رسیدیم که 20 سال از زمان عقد این قرارداد مدت زیادی است و در این مدت ما شاهد تحولات گسترده ای در عرصه دنیای و همچنین تهدیدها و چالش های در برابر بشر ازجمله تروریسم، تغیییرات آب و هوا و انتشار ویروس ها بودیم بنابراین قرار شد به فکر تدوین و ارائه سند جدیدی باشیم که موضوعات جدیدی را در آن قید بکنیم. .

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم گفت: این معاهده به صورت اتوماتیک برای پنج سال تمدید خواهد شد و همچنین کوشش می کنیم توافق جدیدی را به صورت بلندمدت بین دو کشور به امضا برسانیم و به مجالس دو کشور برای تصویب ارایه دهیم. وی توضیح داد: تمدید توافق 20 ساله میان ایران و روسیه در دستور کار دستگاه دیپلماسی ایران قرار گرفته است.

به گفته کاظم جلالی سفیر ایران در فدراسیون روسیه سران ایران و روسیه از تمدید معاهده روابط متقابل و اصول همکاری ایران و روسیه قراردادی که 20 سال ازعمر آن می گذرد حمایت کردند توافقی که از نظر صاحبنظران اجرای آن بر روابط دوجانبه و سطح همکاریهای دو کشور با وجود فشارهای آمریکا تاثیر قابل توجهی خواهد گذاشت.

ایران و روسیه که سالهاست در روابط دوجانبه و مسائل کلیدی بین المللی همکاری های خوبی با هم دارند به گفته مقامات دو طرف در عهدنامه جدید برای همکاری های جدید بر اساس ظرفیت های روز با همان پیمان مجدد منعقد می کنند.

اهمیت همکاری با روسیه برای ایران چیست؟

در همکاری های ایران و روسیه عوامل بسیاری دخالت دارند. علاوه بر شرایط سیاسی، عوامل دیگری از قبیل ثروت های طبیعی عظیم موجود در دو کشور به ویژه نفت و گاز، نیروی انسانی، توانایی های نظامی، تاثیرات منطقه ای و عوامل بین المللی باعث شده تا روابط مسکوـتهران اهمیت ویژه ای به خود بگیرد

وزارت خارجه روسیه در این مورد در بیانیه ای نوشت: سنت دوستی و حسن همجواری بین روسیه و ایران هر سال به نفع مردم دو کشور و نیز ثبات و امنیت منطقه و خارج از آن تحکیم بیشتر می یابد.

در ادامه این بیانیه آمده است: تهران و مسکو تا سالگرد امضای معاهده همکاری بین دو کشور به مجموعه هایی از دستاوردها در همه حوزه ها دست یافته اند و ظرفیت های استفاده نشده و پتانسیل همکاریهای دو کشور دورنمای خوبی را برای تعمیق و گسترش روابط دو کشور بوجود آورده است.

درتوصیف اهمیت و صندلی روابط راهبردی ایران و روسیه، سرگئی لاوروف وزیرخارجه روسیه پیشتر به خبرنگاران گفت که مسکو عملا با هیچ کشوری بجز ایران چنین شاخص هایی از این همه همکاری را ندارد و متقابلا ظریف همتای ایرانی اش در جمع خبرنگاران روس از مسکو به عنوان دوست دوران سخت نام برد و اضافه نمود ما دوستان دوران سختمان را هیچ وقت از یاد نمی بریم.

سرگئی مارکوف رئیس اندیشکده مطالعات سیاسی روسیه و از کارشناسان سیاسی و برجسته دستگاه تصمیم گیری روسیه و معتمد ولادیمیر پوتین می گوید: مبارزه مردم ایران برای حق حاکمیت و استقلال خود برحق و از حمایت گسترده روسیه برخوردار است.

وی توضیح داد: ایران از حمایت کامل روسیه برخوردار است. ما از برجام حمایت کامل می کنیم و مخالف با خروج آمریکا از این توافق بین المللی بودیم که پس از آن به اخلال و کارشکنی در اجرای آن پرداخت.

مارکوف گفت: روسیه همیشه در اختلافات میان ایران و آمریکا و اتحادیه اروپا از تهران و مواضع این کشور حمایت می نماید.

وی اضافه نمود: ما آماده برای توسعه روابط با ایران در عرصه های مختلف صنعتی و اقتصادی هستیم و از گسترش همکاریها با این کشور استقبال می کنیم.

مارکوف در تشریح روابط ایران و روسیه گفت: مناسبات راهبردی مسکو و تهران بر همکاری های دوجانبه سودمند راسخ شده است و دو طرف بر نظام چند قطبی دنیا تاکید دارند و مخالف یکجانبه گرایی در روابط بین الملل هستند؛ موضوعی که سیاست خارجی آمریکا عکس آن را عمل می نماید.

وی با بیان اینکه ایران و روسیه بر ارزش های سنتی تاکید دارند، اضافه نمود: در ایران بر پیروی از مذهب شیعه به عنوان مذهب بیشتر مردم این کشور تاکید و در روسیه نیز مسیحیت ارتدوکس رجحان دارد و از آن پیروی می شود.

رئیس اندیشکده مطالعات سیاسی روسیه گفت: روابط ایران و روسیه ریشه های تاریخی دارد و در پنج قرن از زمان شروع آن فراز و نشیب هایی داشته و امروز دو کشور با احساس احتیاج به همکاریها روابط دوجانبه استراتژیک در حوزه های مختلف توسعه می دهند.

مارکوف با بیان اینکه ایران و روسیه برای دفاع از حق حاکمیت خود همکاری می کنند و این محرک مهمی در توسعه روابط دوجانبه است، گفت: ما (ایران و روسیه) باید از خود دربرابر زیاده خواهی های آمریکا و اتحادیه اروپا دفاع کنیم.

وی ادامه داد: مبارزه مردم ایران برای حق حاکمیت خود از حمایت گسترده روسیه برخوردار است.

معاون سابق دانشگاه اقتصادی پلیخانوف روسیه گفت: ما باید همکاریهای اقتصادی خود را از تحریم های غرب محافظت کنیم. برای کشور سردسیر روسیه، ایران می تواند با داشتن محصولات کشاورزی و میوه های گرمسیری تامین کننده مهمی باشد.

گنادی آودییف رئیس اداره امور بین الملل حزب لیبرال دمکرات روسیه هم به خبرنگاران گفت: روسیه به توسعه روابط همه جانبه با جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشور عظیم خاورمیانه علاقه مند است .

مشاور ارشد رهبر حزب لیبرال دمکرات روسیه اضافه نمود: روابط دو کشور ریشه تاریخی دارد و با توسعه روز افزون روابط با این پشتوانه عظیم بر زیربنای خوبی قرار گرفته است.

روسیه نوین و برقراری ارتباطی کاملا محبت آمیز با ایران

کاظم جلالی سفیر تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه، هم اعتقاد دارد روسیه نوین روابطی کاملا محبت آمیز با ایران برقرار کرده است بطوریکه مقامات عالی کشور در مقابل زیاده خواهی های غرب به طور قاطع از ایران حمایت کرده اند.

وی گفت روابط در تمام زمینه ها در مدار توسعه قرار گرفته است و با توجه به این روابط بی سابقه ضروری است دو طرف از کوشش لازم را برای استفاده بهینه از ظرفیت های اقتصادی داشته باشند و به همین دلیل کوشش های از سوی دو کشور در حال اجرا است.

وی توضیح داد : ایران و روسیه به رغم اعمال تحریم های ظالمانه و سخت از سوی آمریکا همکاری های اقتصادی رو به جلویی دارند و تماسها و سفرهای متعدد مقامات دو طرف طی سالهای اخیر در راستای همین مناسبات حسنه است.

جلالی گفت: روابط ایران و روسیه پس از توافق هسته ایران (برجام) و به دنبال آن همکاری ایران و روسیه در سوریه و همچنین حمایت قاطع روسیه در سازمان های بین المللی از مواضع ایران از اهمیت مضاغفی برخوردار شده است بنابراین فرصت عالی زمینه برای شکوفایی روابط اقتصادی بین دو طرف بخصوص درشرایظ تحریم ها و کرونایی ایجاد نموده است.

به گفته وی کوشش ها در دو سوی دریای خزر برای رفع موانع و مسائل اقتصادی در جریان است.

نگاهی به معاهده روابط متقابل و اصول همکاری ایران و روسیه

ماده 1 - جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به عنوان کشورهای دوست، روابط فی مابین را بر پایه برابری حاکمیت، همکاری، اعتماد و احترام متقابل به حق حاکمیت، تمامیت ارضی، استقلال و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر راسخ می سازند.

ماده 2 - هر یک از طرفین متعهد می شوند تا از توسل به زور و تهدید در روابط فی مابین پرهیز کرده و اجازه ندهند تا از سرزمین شان برای تجاوز و عملیات خرابکاری و تجزیه طلبی علیه طرف دیگر استفاده شود.

ماده 3 - چنانچه یکی از طرفین مورد تجاوز کشور دیگری قرار بگیرد، طرف دیگر ملزم می باشد از هرگونه مساعدت نظامی و یا یاری های دیگر به متجاوز که موجبات ادامه تجاوز را فراهم می آورد، خودداری کرده و سعی نماید تا اختلافات به وجود آمده براساس منشور سازمان ملل متحد و اصول کلی حقوق بین الملل حل و فصل شود.

ماده 4 - طرفین موافقت می کنند که اختلافات احتاقتصادی بین خود را صرفاً از طرق مسالمت آمیز حل و فصل کنند.

ماده 5 - طرفین موافقت نمودند، شرایط مناسب حقوقی، اقتصادی، اقتصادی و تجاری برای فعالیتهای دوجانبه و چند جانبه و نیز سرمایه گذاری های مشترک در کشورهای یکدیگر و کشورهای ثالث ایجاد کنند. همچنین طرفین اعتقاد دارند که برای دستیابی به اهداف فوق الذکر، اعطای حقوق کاملهْْ الوداد، فعالیت کمیسیون مشترک دائمی ایران و روسیه، در خصوص همکاریهای اقتصادی، تجاری و همچنین همکاری بین بانکهای دو کشور اهمیت به سزایی دارند.

ماده 6 - طرفین به گسترش مناسبات درازمدت و متقابلاً مفید خود به منظور تحقق طرحهای مشترک در زمینه های حمل و نقل، انرژی من جمله: استفاده صلح جویانه از انرژی هسته ای، احداث نیروگاههای اتمی، صنایع، علوم، فنون، کشاورزی و بهداشت عمومی مساعدت خواهند نمود.

ماده 7 - طرفین با برگزاری مشاوره های مستمر به مبادله اطلاعات و تجارب در زمینه های اقتصادی، علمی و فناوری به منظور آشنایی هر چه بیشتر و استفاده از ظرفیتها و امکانات دو کشور در این زمینه ها می پردازند.

طرفین حدبیشتر تسهیلات مناسب برای فعالیت در کشور خود و همچنین تأمین شرایط لازم جهت کار و زندگی تجار و کارشناسان شاغل در پروژه های مشترک را مهیا می سازند.

ماده 8 - طرفین تماسهای گسترده و نزدیک بین مردم دو کشور و همچنین گسترش همکاری بین سازمانهای اجتماعی، بنیادها، سازمانهای مذهبی و تشکلهای اجتماعی جوانان، زنان و غیره را فراهم می آورند.

هر یک از طرفین متقابلاً اقداماتی را به منظور تسهیل در ارایه ویزا برای شهروندان طرف دیگر در چارچوب تماسهای توریستی، اقتصادی، تجاری، علمی، فناوری و فرهنگی به عمل می آورند.

ماده 9 - طرفین در گسترش هرچه بیشتر همکاریها در زمینه فرهنگ، علوم، تحصیلات، هنر، دنیاگردی، ورزش و سایر زمینه های انسان محبت آمیز مساعدت می کنند.

در این راستا، تماس های مستقیم بین دانشگاهها، مراکز علمی، فرهنگی و مذهبی، موزه ها، کتابخانه ها، مراکز اسناد و همچنین سازمانهایی که در امور علمی، فرهنگی و هنری فعالیت دارند را تشویق می کنند.

دو کشور در زمینه چاپ و انتشارات و مبادله اطلاعات میان ادارات خدمات خبری و اخبار و رسانه های گروهی همکاری خواهند نمود.

طرفین آموزش زبان فارسی در روسیه و زبان روسی در ایران را مورد تشویق قرار خواهند داد.

ماده 10 - به منظور مشخص جهات و جزئیات همکاری طرفین نسبت به انعقاد موافقتنامه های جداگانه بین مؤسسات و ارگانهای ذی ربط دو کشور در زمینه های مختلف و مورد علاقه مبادرت خواهند نمود.

ماده 11 - طرفین نسبت به توسعه همه جانبه روابط بین مجلسها من جمله تقویت ارتباط بین گروههای دوستی مجلسی کوشش خواهند نمود.

ماده 12 - طرفین در خصوص گسترش همکاریهای جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در تمامی زمینه ها در دریای خزر، معاهده بین ایران و جمهوری فدراتیو روسیه سوسیالیستی شوروی مورخ 26 فوریه 1921 و قرارداد بازرگانی و بحرپیمایی میان ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ 25 مارس 1940 و نامه های ضمیمه آنها را مبنای حقوقی ناظر بر فعالیت در دریای خزر می دانند.

رژیم حقوقی دریای خزر بایستی براساس اتفاق آرا پنج کشور ساحلی تکمیل شود و طرفین تا تکمیل رژیم حقوقی دریای خزر هیچ مرزی را در این دریا به رسمیت نمی شناسند و با توجه به مبانی فوق، همکاری در دریای خزر را به وسیله تدوین چارچوب های حقوقی لازم در زمینه های ماهیگیری وپرورش ماهی، کشتیرانی، تجارت ساحلی، استخراج منابع معدنی و حفظ محیط زیست توسعه می دهند.

ماده 13 - طرفین با استفاده از امکانات و ظرفیت های یکدیگر در زمینه های مختلف من جمله حمل و نقل و انرژی، در سطح منطقه همکاری خواهند نمود.

ماده 14 - به منظور گسترش و تحکیم روابط دوجانبه و نیز ایجاد و توسعه همکاریهای چندجانبه با مشارکت دیگر کشورهای منطقه، طرفین علاوه بررایزنی های منظم من جمله مشورتهای سطح بالا، مذاکرات و اقدامات لازم را پیرامون تقویت، ثبات، تضمین امنیت و ارتقاء سطح همکاریها در منطقه انجام خواهند داد.

در صورت بروز شرایطی که صلح و امنیت بین المللی را مختل سازد یا موجبات تهدید آن و تشنج بین المللی را به وجود آورد، طرفین بلافاصله به مشاوره با یکدیگر به منظور اتخاذ اقداماتی که بتواند این شرایط را رفع نماید، خواهند پرداخت.

ماده 15 - طرفین در خصوص ارتقاء نقش و کارآئی سازمان ملل متحد به عنوان ابزار همه جانبه حمایت از صلح و امنیت بین المللی و یافتن راهکار های کارآمد پیرامون مسائل مهم بین المللی کوشش خواهند نمود.

دو کشور همکاریهای خود را در چارچوب سازمان ملل متحد و سایر سازمانها و مجامع بین المللی تعمیق خواهند بخشید.

ماده 16 - طرفین در خصوص پیشبرد فرآیند خلع سلاح، کاهش و در نهایت حذف انواع سلاحهای کشتار دسته جمعی تشریک مساعی می کنند. در این راستا، دو کشور رایزنیهای منظمی را به منظور هماهنگی کوششها در زمینه امنیت بین المللی، عدم گسترش و کنترل صادرات انجام داده و خواهند داد.

ماده 17 - طرفین در زمینه محیط زیست به وسیله مبادله تجارب در استفاده صحیح از منابع طبیعی، تعمیم تکنولوژی های مناسب از لحاظ زیست محیطی و انجام اقدامات مربوط به حفظ و احیاء محیط زیست همکاری می کنند.

طرفین به یکدیگر در حد امکان برای پیشگیری از بلایای طبیعی و رفع کردن آثار آن مساعدت می ورزند و در جهت تهیه استراتژیهای بین المللی در زمینه حفظ محیط زیست کوشش خواهند نمود.

ماده 18 - طرفین به صورت دوجانبه و نیز سطح بین المللی در راستای ریشه کن نمودن تروریسم بین المللی و مبارزه با گروگانگیری، جنایت، حمل ونقل غیرقانونی مواد مخدر، قاچاق اسلحه و میراثهای فرهنگی و تاریخی و سایر اشیاء گرانبها همکاری می کنند.

ماده 19 - طرفین تأکید می کنند که در مقابل تمام اشکال نژادپرستی و تبعیض نژادی مبارزه کنند.

دو کشور اهمیت زیادی به تفاهم بین اقوام و ادیان قائل بوده و برای تقویت آن و همچنین تأمین حقوق آنها کوشش خواهند نمود.

ماده 20 - این معاهده به تعهدات و حقوق طرفین که ناشی از قراردادها و موافقتنامه های دوجانبه یا چند جانبه بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با یکدیگر و یا بین آنها با سایر کشورها می باشد، لطمه ای وارد نمی سازد.

ماده 21 - معاهده حاضر پس از تصویب مجالس دو کشور و طی مراحل قانونی مربوطه و از تاریخ تبادل اسناد تصویب شده دارای اعتبار می باشد.