ارتقای روابط تهران ـ دوشنبه با پشتوانه دیپلماسی گردشگری - مرد کوچک

قدرت نرم که مبتنی بر ارزش های فرهنگی و اجتماعی کشورهاست؛ محصول و نتیجه تصویرسازی مثبت، ارائه چهره موجه از خود، کسب اعتبار در افکار عمومی داخلی و خارجی، تأثیرگذاری غیرمستقیم بر دیگران و اراده دیگران را تابع خویش ساختن است. گردشگری می تواند جلوه مثبتی از فرهنگ و سیاست کشورها در اذهان دنیایان ایجاد کند. به عبارتی دیگر یکی از منابع قدرت نرم کشورها دیپلماسی گردشگری است.

گردشگری با باز کردن صندلی خود در بین بهترین فعالیت های درآمدزا و اشتغال زا، نقش ویژه ای در ایجاد صلح و توسعه دوستی بین ملت ها یافته است و این مهم در آینده بیش ازپیش خود را در روابط بین کشورها نشان خواهد داد. پس، بی پایه نخواهد بود اگر ادعا گردد صلح به وسیله گردشگری برای آیندگان قابل دسترس و امکان پذیر خواهد شد. بنابراین، در دیپلماسی عمومی تصویری که از هر کشور در فکر مردم دیگر نقاط دنیا ایجاد می گردد بسیار مهم است. در این تعریف، فعالان صنعت گردشگری به نوعی در حوزه دیپلماسی عمومی کشورهای خود فعالیت می نمایند.

دیپلماسی گردشگری به اسم یکی از زیرمجموعه های فرهنگ و دیپلماسی عمومی می تواند نقشی مهم در ارتقاء روابط و صندلی ایران در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز بخصوص در روابط ایران با تاجیکستان ایفاء نمایید. این امر پیش از هر چیز به سبب پیوندهای تاریخی، فرهنگی و زبانی موجود میان دو کشور و ذکر این حقیقت است که تاجیکستان به اسم تنها کشور فارسی زبان در آسیای مرکزی ، شرایط متمایزی با سایر کشورهای این منطقه دارد.

در حال حاضر به رغم چند سال پرتنش در روابط تاجیکستان با ایران و بروز بعضی سوءتفاهم ها میان مقام های دوشنبه با تهران، به نظر می رسد روابط دو کشور در چند سال اخیر در حال تغییر و تحولات مثبت است. از جمله نشانه های این تحول را می توان در پیغام تبریک امامعلی رحمان، رئیس جمهوری تاجیکستان به حسن روحانی رئیس جمهور وقت و مردم ایران به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی؛ سفر سراج الدین مهرالدین وزیر خارجه تاجیکستان به تهران در خرداد سال 1398 و متعاقبا سفر آقای روحانی به تاجیکستان برای حضور در اجلاس سیکا و گفتگوی روسای جمهور دو کشور برای ارتقا روابط از جمله همکاری و استفاده تاجیکستان از بندر چابهار؛ و از همه مهم تر سفر ابراهیم رئیسی رئیس جمهور تازه ایران به تاجیکستان برای شرکت در اجلاس سران شانگهای اشاره نماییم. موارد فوق حاکی از تمایل دو کشور برای بهبود روابط بوده و نشان می دهد تنش زدایی و ارتباط گسترده با تاجیکستان از اهداف عمده ایران در رابطه با تاجیکستان است.

علاوه بر موراد فوق، بدیهی است که تهران در راستای مناسبات هرچه بیشتر و گسترده تر با دوشنبه همه مساعی خود را به کار خواهد گرفت. زمینه های لازم برای این مناسبات هم آماده است. با نگاهی اجمالی به تاریخ و فرهنگ تاجیکستان می توان بعضی از مصادیق نزدیکی و همپوشانی های فرهنگی را بین دو طرف مشاهده نمود. ازاین رو، حوزه فرهنگی شامل دیپلماسی ورزشی، سلامت، علمی، و بطورخاص گردشگری و میراث فرهنگی، یکی از مهم ترین بسترهایی است که ایران می تواند با ارتقای سطح و حجم همکاری با این کشور همزبان، زمینه همگرایی بیشتر در عرصه سیاست خارجی را فراهم نماید.

براین اساس با توجه به ظرفیت های دو کشور در حوزه گردشگری بخصوص زبان و فرهنگ مشترک میان دو کشور، استفاده از پتانسیل موجود در این حوزه می تواند مکملی بر سیاست همسایگی میان دو کشور باشد. در این میان به کارگیری سیاستهای مناسب برای معرفی جاذبه های گردشگری میان دو کشور؛ تبلیغات و بازاریابی و بهره گیری از رسانه های دیداری ـ شنیداری و مکتوب برای معرفی پتانسیل های گردشگری میان دو کشور؛ اعمال سیاست های تشویقی برای فعالان این حوزه؛ حذف موانع دست وپاگیر اداری در حوزه صدور ویزا؛ ارتقاء سطح کیفی و قابل قبول امکانات و تأسیسات گردشگری (هتل ها، هتل آپارتمان ها و غیره)؛ تصویب مشوق ها و تسهیلات برای جذب گردشگران تاجیک به وسیله دفاتر داخلی؛ ایجاد و توسعه همکاری های دوجانبه در زمینه گردشگری در قالب قراردادها، مقاوله نامه ها، تفاهم نامه ها و پروتکل ها میان دو کشور از جمله راهکارهایی است که می تواند دیپلماسی گردشگری میان دو کشور را تقویت نماید.

کارشناس مسائل بین الملل

311311