مطالعات مربوط به سیارات فراخورشیدی از کشف آن ها فراتر رفته و اکنون اخترشناسان در کوشش هستند تا شناخت بهتری از سیارات کشف شده به دست آورند. به تازگی اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا توانسته اند با نگاهی دقیق شرایط سطحی یک سیاره فراخورشیدی سنگی را آنالیز نمایند.
نتایج این پژوهش نشان می دهند که این سیاره شرایطی شبیه به ماه و یا سیاره عطارد دارد. سیاره ای بدون جو که مواد آتشفشانی سطح آن را فرا گرفته اند.
این سیاره فراخورشیدی در سال 2018 و با یاری تلسکوپ تس (TESS) کشف شده است و LHS 3844b نام دارد. فاصله این سیاره از زمین چیزی در حدود پنجاه سال نوری و شعاع آن در حدود 1/3 برابر سیاره زمین است. ستاره مادر این سیاره نیز ستاره ای سرد و کوچک است که در دسته کوتوله های رده M قرار می گیرد.
فاصله LHS 3844b از ستاره مادر به اندازه ای کم است که هر 11 ساعت یک بار به دور ستاره مرکزی می گردد. با توجه به این فاصله کم احتمالا این سیاره در شرایط قفل گرانشی قرار گرفته است. به این معنا که همواره یک روی آن به سمت ستاره مادر است. درست شبیه به شرایط زمین و ماه.
به این ترتیب دو روی این سیاره تفاوت دمایی بسیار زیادی دارند. سمتی از سیاره که همواره رو به ستاره است دمایی در حدود 770 درجه سانتی گراد را تجربه می نماید. دمای زیاد این بخش از سیاره باعث تابش فروسرخ می گردد. از سویی دیگر ستاره مادر این منظومه ستاره ای سرد و کوچک است. به این ترتیب و با توجه به ویژگی های این منظومه تلسکوپ اسپیتزر پیروز شد در طول موج فروسرخ این سیاره را به طور مستقیم رصد کند.
اگر جوی پیرامون سیاره فراخورشیدی LHS 3844b را فرا گرفته بود امکان انتقال حرارت از سمت روز سیاره به سمت شب آن ممکن بود. اما در داده های اسپیتزر نشانی از وجود جو در این سیاره مشاهده نشده است.
با توجه به داده های تلسکوپ اسپیتزر تقریبا احتمال وجود جوی با فشار یک تا ده برابر فشار زمین در این سیاره وجود ندارد. این در حالی است که ستاره های کوتوله رده M تابش فرابنفش زیادی از خود ساطع می نمایند که می تواند جو سیارات پیرامون را از بین ببرد. به این ترتیب احتمال وجود جوی رقیق نیز تقریبا منتفی است چرا که تابش شدید و باد ستاره ای می تواند آن را پراکنده نموده و از بین ببرد.
با این تفاسیر LHS 3844b را می توان دنیایی مشابه ماه و یا سیاره عطارد دانست که احتملا همچون ماه سطح آن با نوعی سنگ آتشفشانی پوشانده شده است.
تلسکوپ های فضایی اسپتزر و هابل پیش از این جو چند سیاره گازی را آنالیز نموده بودند. اما LHS 3844b کوچک ترین سیاره ای است که دانشمندان تا کنون توانسته اند نور سطح آن را رصد نموده و به آنالیز جو آن بپردازند. در آینده ای نزدیک تلسکوپ هایی همچون تلسکوپ فضایی جیمز وب و تلسکوپ فوق العاده بزرگ (ELT) راه هابل و اسپیتزر را ادامه خواهند داد.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از سیاره فراخورشیدی LHS 3844b.
(Credits: NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (IPAC
منبع: دیجیکالا مگ