اولین عقیم سازی نقدینگی در 1400 - مرد کوچک

به گزارش خبرنگاران،بسیاری از اقتصاددانان اعتقاد دارند در ایران مقدار نقدینگی یکی از عوامل اثر گذار بر قیمت کالاها و خدمات است. از طرف دیگر اقتصاد برای تحرک به نقدینگی احتیاج دارد. بانک های مرکزی به وسیله بعضی ابزارهای مدرن کوشش دارند این دو هدف ظاهر ناسازگار را سازگار نمایند. یکی از این ابزار اجرای عملیات بازار باز است که با هدف مدیریت مقداری نقدینگی و نرخ سود انجام می گردد.به وسیله تعقیب این بازار می توان تشخیص داد که سیاست بانک مرکزی تزریق ریال بیشتر به اقتصاد است یا این بانک سعی دارد حجم نقدینگی در اقتصاد را کنترل کند.

نحوه آرایش بانک مرکزی در بازار باز بر اساس فرایند بازار بین بانکی انجام می گردد در بازار بین بانکی بانک ها به یکدیگر به صورت کوتاه مدت وام اعطا می نمایند بانک مرکزی در این بازار نقش وام دهنده نهایی را دارد و با نرخ ثابت 22 درصد به بانک های دارای کسری وام می دهد. اگر در بازار بین بانکی کسری منابع زیاد باشد و مراجعه به بانک مرکزی برای دریافت وام بالا برود، بانک مرکزی در بازار باز آرایش انبساطی می گیرد تفاوت عملیات در بازار باز با بازار بین بانکی در دو نکته است. نرخ سود بازار باز از نرخ سودی در نظر گرفته شده از سوی بانک مرکزی کمتر است. دیگر اینکه دوره بازپرداخت وام در بازار بیشتر از بازار بین بانکی است. در واقع بانک مرکزی با خروج بانک های دارای کسری یا مازاد از بازار بین بانکی نرخ سود در این بازار اتومات مدیریت می نماید.

کارنامه بازار بازار در آخر فروردین

عملکرد بانک مرکزی از عملیات بازار باز و بازار بین بانکی نشان می دهد:در روز 30 فروردین ماه اعتبارات قاعده مند(پرداخت وام از سوی بانک مرکزی به بانکها در بازار بین بانکی) نسبت به هفته قبل کاهش پیدا نموده و در بازار باز نیز نرخ سود برای دوزادهمین هفته متوالی ثابت ماند.

بانک مرکزی برای کنترل نرخ سود بازار بین بانکی هر هفته عملیاتی را تحت عنوان بازار باز برگزار می نماید در این بازار بانک مرکزی در هر عملیات پولی را با سررسید های معلوم 12، 14 و 16 روزه در این بازار تزریق نموده و آن را در موعد مقرر از بانک ها با نرخ سود از پیش معین شده قبض می نماید.

تزریق این پول در بانکها را بسط نقدینگی بانک مرکزی و جمع آوری پول قرض داده شده از بانکها را قبض نقدینگی می نامیم. درصورتی که بانک مرکزی اوراقی را در بازار ثانویه اوراق بدهی به فروش بگذارد نیز در مفهوم قبض تلقی می گردد. اختلاف این دو متغیر (بسط و قبض پول) را می توان خالص عملکرد بازار باز و بازار ثانویه اوراق دانست. برای مثال چنانچه بسط نقدینگی در هفته ای بیشتر از قبض آن بوده باشد، خالص عملکرد به صورت بسط پول خواهد بود.

عملیات بازار باز در هفته سوم فروردین

در همین خصوص پس از گذشته سه هفته از برگزاری بازار باز در توضیح عملیات منتشر شده در 30 فروردین ماه بانک مرکزی 5 هزار میلیارد تومان نقدینگی به بانکها تزریق نموده که تاریخ سررسید این اوراق 14 روزه بوده و نرخ سود آن معادل با 19.8 درصد ثبت شده است.

مقایسه نرخ سود این عملیات با هفته های قبل نشان از ثبات نرخ سود در دوازدهمین هفته متوالی داشته است.

در مرور گزارشهای هفتگی این بازار در دو موعد دیگر برگزاری آن در فروردین ماه 1400 مشاهده می گردد که به ترتیب 6250 و 4500 میلیارد تومان دیگر نیزبه بانکها تزریق شده است. با توجه به آنکه روز دوشنبه 30 فروردین موعد تاریخ سررسید نخستین فروش هفتگی در امسال بود رقم 6 هزار و 280 میلیارد تومان از بانکها قبض شده که نخستین قبض در امسال به حساب می آید.

دربازار ثانویه نیز بانک مرکزی 6 میلیارد تومان اوراق به بانکها فروخت که عملکرد دیگر بانک مرکزی در معنای قبض پول بوده است.

به عبارت دیگر می توان گفت در عملیات بازار باز در این دوره 5 هزار میلیارد تومان بسط نقدینگی در بازار باز اجرا شده و رقم قبض پول در این دوره نیز 6 هزار و 286 میلیارد تومان در دو بازار باز و بازار ثانویه بوده است.

درنهایت کسر قبض پول از بسط نقدینگی در این دوره نشان می دهد که خالص عملکرد بازار باز در این هفته قبض هزار و 286 میلیارد تومان در بازار بوده است.

اعتبارات قاعده مند در هفته سوم فروردین

زمانی که بانکها با کسری شدید نقدینگی روبرو می شوند به یکدیگر رجوع نموده و از این محل سعی در رفع کردن کسری خود دارند که به آن بازار بین بانکی می گویند. نرخ سود این بازار معین بوده و تاریخ سررسید آن کوتاه مدت است. از همین رو به آن بازار شبانه نیز گفته می گردد. درصورتی که استقراض بانکها از بانک مرکزی صورت بگیرد نرخ سود آن 22 درصد بوده و به آن اعتبارات قاعده مند گفته خواهد شد.

در این خصوص رقم تزریق شده به بانکها در هفته سوم برگزاری بازار در امسال، 25 هزار و 920 میلیارد تومان بوده که نسبت به هفته قبل 3.4 درصد کاهش داشته است.

در صورتی که بسط نقدینگی را به صورت کلی برآورد کنیم، حاصل، مجموع بسط در بازار باز و اعتبارات قاعده مند خواهد بود. این رقم در روز 30 فروردین، 30 هزار و 920 میلیارد تومان بوده که اگر رقم قبض شده در بازار باز را از آن تفریق کنیم خالص مداخله بانک مرکزی در دوبازار به دست می آید.

بنابر این تعریف حالص مداخله بانک مرکزی این در این دو بازار برابر با 24 هزار و 640 میلیارد تومان در هفته پایانی فروردین ماه خواهد بود.

در این رویکرد بسط در بازار باز با نرخ سود 19.8 درصد اجرا شده و نرخ سود اعتبارات قاعده مند نیز 22 درصد بوده است. در این صورت با توجه به حجم معاملات نرخ سود موزون برابر با 21.64 درصد محاسبه می گردد.